Vuäđđmõš pueʹrad puârastvââjjmõõžž
Vuäđđmõš pueʹrad puârastvââjjmõõžž
Riʹjttjeei da vueʹǩǩšõs nââʹer lij puârastvââjjmõõžž vuâđđ. Ǥu leäʹp vuäđđam puârast, tâʹl piʹrǧǧeep pueʹrben aarǥ kuârmtummšest da vueiʹttep pueʹrben ââʹnned huõl še jijsteen. Puârast vuäđeen miõl, čiŋlmõõvvâmoodd da streeʹss ǩiõrddmõõžž liâ pueʹrab. Ǥu leäʹp puârast vuäđđam, tâʹl liikkeep aarǥâst jäänab da tuejjeep pueʹrab vaʹlljummšid porrmõõžži beäʹlnn.
Vuäđđmõõžž meäʹr tarbb lij persoonʼnallšem. Väʹlddvueʹss rääʹves oummuin taarbaš vuäđđmõʹšše iinnâst nuʹt 7–9 čiâss. Vuäđđmõõžž meäʹr lââʹssen vuäđđmõõžž plaanummšin lij miârktõs. Vueʹđđed kaʹnnat mõõnnâd tâʹl ǥu tåbdd, što lij viõssâm. Vueʹđđemrytmm kaʹnnat ââʹnned vueiʹtlva mieʹrrkõskksiʹžžen arggân da neäʹttel-looppin, jõs tõt lij tuâj da jieʹllemvueʹjj peäʹlest vueiʹtlvaž.
Lij šiõǥǥ muʹštted, što vueʹǩǩšõs nââʹer raajsmââvv peeiʹv poodd. Riʹjttjeei vuâŋŋamšiâđ da še uuʹcces årstummuš ǩirrsallaš aarǥâst vieʹǩǩte vuäđđjed jeäʹǩǩää. Jõs vuõivâšn jeäʹla vuäǯǯam taarbšem vuâŋŋamšiâđid peeiʹv poodd, tâʹl vardd jeäll hieʹlǩeld pâiʹlkõrvvjin veâl.vuäʹđđješkueʹttem poodd. Jeäʹǩǩääž lij šiõǥǥ jäđsmâʹtted rutiinid ja veäʹltted televisio ǩiõččmõõžž di teâtmašinain suʹrffjummuš, kååʹtt seenaičuõv lââʹssen aktivâstt vuõivâšn veâl ođđ kõõđõõttmõõžžin.
Måtmešt sättjeei nââʹerteʹmesvuõtt lij takainallšem, leša kuuʹǩǩääiʹj juätkkjeen vueʹđđemvaiggâdvuõđ leʹbe čuuʹt occnjaž vuäđđmõš liâ riskktuejjeei määŋgaid kuʹǩesäiggsažpuõccmõõžžid, mâta čââʹđ- da võrrjååʹttemsiisklõõžž puõccmõõžžid, tyypp 2 diabetta da leiʹǧǧtiâddu. Nuuʹbb beäʹlnn määŋg puõccmõõžž vueiʹtte še vaaikted vuäđđmõʹšše. Nââʹerteʹmesvuõđ ij kaʹnnet kuâđđjed õhttu. Jõs nâkkar vuäǯǯmõõžž jiõččhåiddkuånst jiâ vieʹǩǩet, vieʹǩǩ kaʹnnat vuäǯǯeed vueʹllǥaž kõddsin.
Looǥǥ lââʹzz nââʹerteʹmesvuõđâst Miõlltiõrvâsvuõttpõõrt seiddõõzzâst:
Lappi pueʹrrvââjjamvuuʹd kääzzkõõzz
Jiõččhåidd-prograamm